Celem artykułu jest prezentacja szwedzkich podmiotów islamosceptycznych oraz ich podstawowych argumentów na rzecz postulowanej deszariatyzacji.
Islamosceptycyzm rozumiany jest tu jako każda – indywidualna i zbiorowa – postawa krytyczna wobec islamu (pełny islamosceptycyzm) lub któregokolwiek elementu charakterystycznego dla tej religii, względnie generowanego przez nią zjawiska, np. ideologii, ruchu społecznego, partii politycznej (islamosceptycyzm selektywny). Założeniem jest to, iż postawa ta wynika z racjonalnego namysłu oraz wątpliwości sceptyka/sceptyków, co do możliwości osiągnięcia stanu trwałej i harmonijnej koegzystencji muzułmanów z niemuzułmanami, ze względu na istniejące między nimi sprzeczności aksjologiczne. W warunkach europejskich rozbieżność ta polega przede wszystkim na niekompatybilności zasad demokracji z zasadami szariatu. Analiza islamosceptycyzmu w odniesieniu właśnie do spraw szwedzkich jest szczególnie zasadna. Jak trafnie zauważa Agnieszka Gromkowska–Melosik: „Szwecja stanowi swoiste laboratorium wielokulturowości, ponieważ chyba w żadnym innym kraju zderzenie dwóch światów nie jest tak ostre – tradycyjnego świata skandynawskiego i tego napływowego muzułmańskiego”.
Rozważania obejmują te środowiska, które odrzuciły możliwość zignorowania aktu proklamacji porządku szariackiego w Szwecji, dokonanego przez salafitów w grudniu 2015 roku, a następnie nagłośnionego przez Mattiasa Albinssona w „Nyheter Idag”. Są to jednocześnie te kręgi polityczne, które kwestionują głoszony przez establishment pogląd o wyższości multikulturalizmu nad tożsamościową jedno- rodnością. Najważniejszym spoiwem partii, ruchów społecznych, think-tanków, stowarzyszeń i akcji obywatelskich jest przekonanie o konieczności deislamizacji przestrzeni publicznej. Ponieważ określenie avislamiserung ociera się o granicę przestępstwa określonego w kodeksie karnym jako hets mot folkgrupp („podżeganie do nienawiści wobec grup etnicznych”), islamosceptycy posługują się najczęściej postu- latem avsharia czyli właśnie deszariatyzacji. Wezwanie do odrzucenia ładu normatywnie ukształtowanego na fundamentach trylogii islamskiej (Koran, Sira, Hadisy) ze szwedzkiej przestrzeni publicznej (politycznej, społecznej, prawnej) ma również znaczenie dosłowne. Wynika ono z faktu uznania elementów szariatu przez system państwowy Królestwa Szwecji. Egzemplifikacją takiego stanu rzeczy jest respektowanie norm szariackich przez sądy szwedzkie w odniesieniu do postępowań rozwodowych osób, które zawarły związek małżeński w państwach muzułmańskich, a następnie zamieszkały w Szwecji. Państwo szwedzkie uznało także alternatywny model oświaty dla młodzieży muzułmańskiej. W tym celu w budżecie państwa wydzielono odpowiednią kwotę na finansowanie niezależnych szkół muzułmańskich, nazywanych oficjalnie Al Ulum Ul Islamia (islamskimi naukami). Decyzję podjęto mimo jednoznacznie zdefiniowanego, religijnego profilu edukacyjnego tych szkół oraz jasno wyrażonego ich celu: „zachowanie islamskiej tożsamości”. Nie ma przesady w nazywaniu tego rodzaju szkolnictwa „koranicznym” lub „szariackim”.
Pobierz pełny artykuł:
Praca ukazała się w ramach serii „Politologia religii” w tomie „Polityczne uwarunkowania religii – religijne uwarunkowania polityki”. Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego 2017
